Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, báo chí Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển đầy năng động, thử thách và cũng nhiều kỳ vọng. Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong hoạt động báo chí đã trở thành xu thế tất yếu, không chỉ làm thay đổi phương thức sản xuất tin tức, mà còn góp phần định hình lại cách tiếp cận, tương tác giữa báo chí với công chúng. Đây không đơn thuần là cuộc cách mạng về công cụ, mà là một sự chuyển biến toàn diện về tư duy làm báo, về cách mỗi nhà báo hiểu và thực hiện sứ mệnh của mình.

Những năm gần đây, nhiều cơ quan báo chí đã chủ động ứng dụng công nghệ hiện đại, đầu tư xây dựng các tòa soạn hội tụ, sản xuất nội dung đa nền tảng như video, podcast, infographic, mạng xã hội... Qua đó, báo chí không còn chỉ “nói” với bạn đọc bằng chữ viết, mà bằng hình ảnh, âm thanh, tương tác trực tiếp và liên tục. Đây là quá trình không dễ dàng, bởi mỗi bước đi đều đòi hỏi sự thay đổi sâu sắc từ trong tổ chức đến đội ngũ con người. Phóng viên không chỉ biết viết tin, mà còn phải biết quay phim, dựng video, chỉnh sửa âm thanh; biên tập viên không chỉ rà soát nội dung, mà còn tối ưu hóa bài viết theo chuẩn nền tảng số, theo dõi tương tác người dùng, phối hợp với kỹ thuật số hóa tin tức.
Song hành với đó là sự thay đổi trong mối quan hệ giữa báo chí và công chúng. Nếu như trước đây độc giả chỉ tiếp nhận thông tin một chiều, thì nay họ tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất nội dung, trở thành người chia sẻ, phản biện, thậm chí cung cấp tin tức cho báo chí thông qua các nền tảng xã hội. Điều này khiến báo chí không thể giữ nguyên cách làm cũ, buộc phải thay đổi để nhanh hơn, chính xác hơn, và đặc biệt là phải giữ vững tính định hướng, kiểm chứng và nhân văn trong dòng chảy thông tin phức tạp.
Hành trình số hóa của báo chí cũng dẫn đến sự thay đổi cấu trúc và mô hình hoạt động của các tòa soạn. Nhiều cơ quan báo chí hiện nay vận hành như một "xưởng thông tin hiện đại", nơi mọi khâu từ thu thập, xử lý, sản xuất đến phân phối nội dung đều dựa vào công nghệ. Những tòa soạn số, tòa soạn hội tụ đã hình thành, tạo điều kiện để tối ưu nguồn lực, đẩy nhanh tốc độ xử lý thông tin và tăng cường hiệu quả tiếp cận công chúng. Đồng thời, nhiều mô hình hợp tác truyền thông mới, các giải pháp trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn… cũng đang được nghiên cứu, thử nghiệm và đưa vào sử dụng, mở ra cơ hội mới cho sự phát triển báo chí hiện đại.
Hướng đến kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), hành trình chuyển đổi số cũng là dịp để mỗi người làm báo nhìn lại và tri ân những thế hệ đi trước – những nhà báo cách mạng đã không quản gian khổ, dùng ngòi bút làm vũ khí sắc bén, góp phần vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Từ những tờ báo in thủ công thời kỳ kháng chiến, đến những bản tin trên sóng phát thanh đầu tiên, tất cả đều là minh chứng cho tinh thần đổi mới, sáng tạo và phụng sự không ngừng của báo chí cách mạng Việt Nam.
Ngày nay, tinh thần ấy vẫn đang tiếp tục lan tỏa, thắp sáng niềm tin và cảm hứng đổi mới trong từng tòa soạn, từng cây bút. Công nghệ có thể thay đổi cách làm báo, nhưng không thể thay đổi sứ mệnh cốt lõi của báo chí: đó là đồng hành cùng nhân dân, bảo vệ sự thật, lan tỏa giá trị tích cực, xây dựng xã hội nhân văn, văn minh và tiến bộ. Báo chí thời đại số với tất cả những cơ hội và thách thức đang viết tiếp trang sử vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam bằng những nỗ lực chuyển mình mạnh mẽ, sáng tạo không ngừng và khát vọng cống hiến mãnh liệt.
Thực hiện: Nguyễn Tú