Tư tưởng Hồ Chí Minh về bình đẳng giới là một trong những di sản quý báu mà Người để lại cho dân tộc Việt Nam, thể hiện sâu sắc trong hành trình đấu tranh giành độc lập, tự do và xây dựng một xã hội công bằng, tiến bộ. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến quyền lợi và sự giải phóng của phụ nữ, vì Người nhận thức rằng bình đẳng giới không chỉ là một yêu cầu chính trị mà còn là một yếu tố thiết yếu để xây dựng đất nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nữ đại biểu tại Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ III, tháng 9/1960 - Ảnh: Tư liệu
Ngay từ những ngày đầu tham gia cách mạng, Hồ Chí Minh đã nhận ra rằng phụ nữ là lực lượng quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Người khẳng định: "Nếu phụ nữ chưa được giải phóng thì xã hội chưa được giải phóng," vì phụ nữ chiếm một nửa xã hội, đóng vai trò quyết định trong sự phát triển của gia đình và cộng đồng. Tư tưởng này không chỉ phản ánh một quan điểm nhân đạo mà còn mang tính chiến lược trong xây dựng xã hội.
Hồ Chí Minh cho rằng bình đẳng giới là một nguyên tắc cơ bản trong công cuộc cách mạng và xây dựng xã hội mới. Người luôn nhấn mạnh rằng phụ nữ có quyền bình đẳng với nam giới về mọi mặt, từ chính trị, kinh tế, văn hóa đến gia đình. Trong lời kêu gọi nổi tiếng của mình: "Công dân đều bình đẳng trước pháp luật. Đàn bà có quyền bình đẳng với đàn ông về các mặt chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội và gia đình," Hồ Chí Minh đã thể hiện quan điểm rõ ràng về quyền lợi của phụ nữ trong một xã hội công bằng.
Tư tưởng của Hồ Chí Minh không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn được thể chế hóa qua các chính sách và văn bản pháp lý. Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Hồ Chí Minh tuyên bố rằng: "Phụ nữ Việt Nam đã được đứng ngang hàng với đàn ông để hưởng chung mọi quyền tự do của một công dân." Quyền bình đẳng của phụ nữ được ghi nhận trong Điều 9 của Hiến pháp năm 1946, và kể từ đó, các chính sách pháp luật về bình đẳng giới được củng cố và mở rộng.
Bác Hồ đặc biệt chú trọng đến việc phụ nữ tham gia vào công tác lãnh đạo. Người không chỉ kêu gọi phụ nữ tham gia tích cực vào công cuộc giải phóng dân tộc mà còn cho rằng Đảng cần phải tạo điều kiện để phụ nữ phát huy vai trò trong các vị trí lãnh đạo. Người chỉ ra rằng, việc thiếu phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo là một thiếu sót, đồng thời phê phán những thành kiến xã hội đối với khả năng của phụ nữ. Hồ Chí Minh luôn tin tưởng rằng phụ nữ hoàn toàn có thể làm tốt những công việc quan trọng không kém gì nam giới.
Hồ Chí Minh không chỉ quan tâm đến quyền lợi phụ nữ trong xã hội mà còn chú trọng đến sự bình đẳng trong gia đình. Người lên án những hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt là tình trạng chồng đánh vợ, coi đây là vi phạm đạo đức và pháp luật. Bác khẳng định: "Đàn ông là người công dân, đàn bà cũng là người công dân, dù là vợ chồng, người công dân này đánh người công dân khác tức là phạm pháp." Đồng thời, Người khuyến khích phụ nữ ý thức được quyền lợi và trách nhiệm của mình để tự giải phóng khỏi những ràng buộc bất công trong gia đình.
Trong Di chúc để lại cho dân tộc, Hồ Chí Minh đã dành những lời tâm huyết về phụ nữ, khẳng định vai trò quan trọng của họ trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Người viết: "Đảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày càng có nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc, kể cả công việc lãnh đạo." Đây chính là một phương châm hành động thiết thực để phụ nữ có thể vươn lên, khẳng định vị thế của mình trong xã hội.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về bình đẳng giới vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới, hội nhập và phát triển của đất nước. Các chính sách bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, như Luật Bình đẳng giới và Luật Phòng chống bạo lực gia đình, chính là sự tiếp nối và phát triển tư tưởng của Bác. Đảng và Nhà nước đã và đang triển khai những chương trình thiết thực nhằm tạo cơ hội cho phụ nữ tham gia vào mọi lĩnh vực, từ kinh tế, văn hóa, xã hội đến lãnh đạo, quản lý.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về bình đẳng giới không chỉ là sự nhận thức đúng đắn về vai trò và quyền lợi của phụ nữ mà còn là một phương châm hành động cho việc xây dựng một xã hội công bằng, tiến bộ. Những quan điểm này đã và đang trở thành động lực lớn để phụ nữ Việt Nam vươn lên, khẳng định mình trong mọi lĩnh vực của đời sống. Chính tư tưởng của Hồ Chí Minh đã tạo nền tảng cho các chính sách hiện đại về bình đẳng giới và là nguồn động viên mạnh mẽ cho phụ nữ Việt Nam trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Thực hiện: Nguyễn Tú