Tư tưởng của Hồ Chí Minh về nhân phẩm và nhân quyền mang một tầm ảnh hưởng sâu rộng đối với việc xây dựng và phát triển xã hội ngày nay. Việc vận dụng tư tưởng của Người trong bối cảnh hiện đại là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi cơ bản của công dân, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Dưới đây là một số điểm nổi bật trong việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân phẩm và nhân quyền hiện nay:
Hồ Chí Minh khẳng định rằng nhân quyền không chỉ là một khái niệm tự nhiên, mà còn phải phù hợp với điều kiện xã hội và các mối quan hệ pháp lý trong xã hội. Điều này phản ánh quan điểm của Người về "nhân quyền là tổng hòa các quan hệ xã hội," tức là quyền con người phải được đảm bảo trong khuôn khổ các mối quan hệ pháp lý và văn hóa. Vận dụng tư tưởng này đòi hỏi phải tạo ra những quy định pháp lý và thực tiễn xã hội để đảm bảo quyền lợi của mỗi cá nhân trong xã hội, không chỉ về mặt tự nhiên mà còn về mặt văn hóa và pháp lý.
Hồ Chí Minh luôn coi trọng quyền dân tộc và quyền con người, và trong quá trình phát triển đất nước, quyền của các cá nhân và cộng đồng phải được bảo vệ và thực hiện để bảo vệ quyền lợi của toàn thể quốc gia. Trong giai đoạn đổi mới, một số vấn đề vẫn chưa được giải quyết triệt để, như sự thiếu hụt trong nhận thức về tầm quan trọng của việc kết hợp giữa quyền lợi cá nhân và quyền lợi quốc gia. Do đó, việc thể hiện đúng mối quan hệ biện chứng này trong thực tế, từ việc bảo vệ quyền lợi của công dân đến việc bảo vệ quyền độc lập và tự do của đất nước, là một yếu tố quan trọng trong quá trình xây dựng đất nước.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò của pháp quyền trong việc xây dựng xã hội công bằng và dân chủ. Việc thể chế hóa quyền con người trong một nhà nước pháp quyền XHCN là một yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, thực tế hiện nay còn nhiều thách thức trong việc xây dựng thể chế pháp quyền của công dân, đặc biệt trong quan hệ giữa Nhà nước và công dân. Để thực hiện quyền con người một cách toàn diện, cần phải tiếp tục hoàn thiện các thể chế và đảm bảo trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi của công dân. Đặc biệt, việc thực hiện Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 sẽ giúp nâng cao năng lực phản biện và giám sát xã hội của các tổ chức xã hội, báo chí và cộng đồng.
Trong quá trình xây dựng xã hội chủ nghĩa, cần tránh nhầm lẫn giữa việc phê phán chế độ tư sản, thực dân phong kiến với việc thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trong giai đoạn đi lên chủ nghĩa xã hội. Chú trọng đến tính sáng tạo trong việc bảo đảm nhân quyền, phù hợp với điều kiện cụ thể của đất nước và phát huy quyền lợi của mọi công dân là cần thiết. Đồng thời, cần coi trọng việc bảo đảm quyền tài sản và quyền công dân, gắn với quyền con người và dân quyền.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người phải được hiện thực hóa trong hệ thống pháp luật, trong đó đặc biệt là việc thực hiện các quyền dân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, và xã hội như đã được xác định trong Hiến pháp 2013. Mọi chính sách, pháp luật của Nhà nước cần phải bảo đảm và thúc đẩy quyền con người một cách toàn diện, không chỉ bảo vệ quyền lợi của từng cá nhân mà còn thúc đẩy sự công bằng và thịnh vượng chung của toàn xã hội.
Tóm lại, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân phẩm và nhân quyền trong giai đoạn hiện nay không chỉ là bảo vệ quyền lợi của mỗi cá nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Thực hiện: Nguyễn Tú