Thanh niên là lực lượng quan trọng của xã hội, giữ vai trò quyết định trong việc thực hiện các nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ đất nước, là lớp người đại diện cho tương lai của dân tộc. Chính vì vậy, thanh niên cần phải có sức khỏe và trí tuệ tốt để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng mà Đảng và nhân dân giao phó.
Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh, với cương vị là người đứng đầu Nhà nước, đã nhận thức rõ tầm quan trọng của sức khỏe nhân dân, đặc biệt là thanh niên, đối với tiền đồ của dân tộc. Người đã chỉ đạo cán bộ và các cơ quan chức năng chú trọng đến bốn công tác quan trọng: công tác phòng bệnh, công tác thể dục thể thao, công tác vệ sinh và thực hiện đời sống mới. Ngày 30-1-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 14-SL thành lập Nha Thể dục Trung ương, và Sắc lệnh số 38, ngày 27-3-1946, thành lập Nha Thanh niên và Thể dục. Cùng ngày, Người viết bài “Sức khỏe và thể dục” đăng trên báo Cứu quốc, số 119, nhấn mạnh rằng: "Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt, tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần, mỗi một người dân mạnh khỏe là góp phần cho cả nước mạnh khỏe. Vậy luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi một người yêu nước… Dân cường thì quốc thịnh. Tôi mong đồng bào ta, ai cũng cố gắng tập thể dục. Tự tôi, ngày nào cũng tập."

Bác Hồ tập luyện thể dục thể thao, ảnh internet
Trong bài phát biểu tại Lễ khai mạc Thanh niên thể thao quốc tế tại Quảng trường Nhà hát Lớn Hà Nội, ngày 10-11-1946, Người căn dặn: “Trong thanh niên còn nhiều người rất yếu ớt, cán bộ, học sinh của Trường Thể dục phải làm cho toàn thể đồng bào càng khỏe, phải phổ thông hóa, đại chúng hóa, dân chủ hóa thể dục…
Hiện thời, ở nông thôn cũng như thành thị còn rất nhiều đồng bào yếu ớt. Mang danh cán bộ thể dục, thể thao, các học sinh có bổn phận tổ chức cho đồng bào cùng tập luyện.” Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh việc rèn luyện thân thể là nhiệm vụ quan trọng để thanh niên có thể tham gia vào các công việc ích nước lợi dân.
Đối với thanh niên trong các nhà trường, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu giáo dục thể chất phải là một phần thiết yếu trong chương trình học, nhằm phát triển toàn diện năng lực của các em. Người cũng chỉ rõ rằng thể dục kết hợp với vệ sinh, trí dục, mỹ dục, và đức dục có mối quan hệ mật thiết với nhau, trong đó thể dục là tiền đề để phát triển các mặt giáo dục khác. Hồ Chí Minh cũng đặc biệt chú trọng giáo dục thể chất trong quân đội, vì đây là yếu tố giúp nâng cao sức khỏe, tinh thần và đạo đức cách mạng của người chiến sĩ.
Để có sức khỏe tốt, Hồ Chí Minh khẳng định rằng mỗi thanh niên cần phải tích cực luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng, sự thích nghi và phòng chống bệnh tật. Việc luyện tập thể dục giúp thanh niên tăng cường thể lực, thích ứng với điều kiện sống và làm việc, đồng thời giúp nâng cao tinh thần, sự dẻo dai và bền bỉ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh rằng sức khỏe không tự nhiên mà có mà phải nhờ vào ý thức tự chăm sóc và bảo vệ cơ thể. Do đó, trong việc rèn luyện sức khỏe, thanh niên cần biết hòa nhập với thiên nhiên và thích nghi với hoàn cảnh sống để có sức khỏe học tập và làm việc. Việc duy trì luyện tập thể dục đều đặn và kiên trì là rất quan trọng, vì điều này giúp khí huyết lưu thông và cơ thể khỏe mạnh. Hồ Chí Minh khuyến khích thanh niên tập thể dục ngay từ khi thức dậy mỗi ngày, coi đó là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày.
Bên cạnh đó, Hồ Chí Minh lưu ý thanh niên cần gắn việc rèn luyện sức khỏe với sinh hoạt điều độ, sạch sẽ, ngăn nắp, hợp vệ sinh. Những thói quen nhỏ như ăn, ngủ và sinh hoạt hợp vệ sinh cũng là những yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, giúp thanh niên có thể trạng tốt để làm việc hiệu quả.
Quán triệt những chỉ dẫn của Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên luôn quan tâm đến việc giáo dục sức khỏe cho thanh niên. Ngay từ năm 1958, Đoàn Thanh niên đã phối hợp với Ủy ban Thể dục thể thao Trung ương phát động phong trào thể dục vệ sinh. Những năm chiến tranh chống Mỹ, phong trào thể dục thể thao trong thanh niên đã có tác dụng nâng cao sức khỏe và khả năng sẵn sàng chiến đấu. Sau này, các hoạt động thể thao trong trường học, từ các môn thể dục cho đến các môn thi đấu như võ thuật, bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, đã thu hút đông đảo thanh niên tham gia, góp phần tạo ra những “sân chơi” lành mạnh, nâng cao thể lực và ý thức tập thể của thanh niên.
Tuy nhiên, hiện nay vấn đề giáo dục sức khỏe cho thanh niên vẫn còn một số hạn chế. Cơ sở vật chất cho thể dục thể thao chưa đáp ứng nhu cầu, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và miền núi. Thiếu thời gian, thiếu sân bãi, và thiếu người hướng dẫn là những rào cản lớn đối với phong trào thể dục thể thao trong thanh niên. Kết quả điều tra dinh dưỡng cho thấy chiều cao của thanh niên Việt Nam vẫn còn thua kém so với các nước trong khu vực, và thể lực của thanh niên Việt Nam còn hạn chế.
Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho thanh niên cần phải được coi trọng hơn nữa trong chính sách xã hội của Đảng và Nhà nước. Chỉ có nâng cao thể lực của thanh niên mới đáp ứng được yêu cầu phát triển nguồn nhân lực, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Để làm được điều này, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức và cá nhân trong việc giáo dục ý thức tự rèn luyện sức khỏe, theo tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thực hiện: Nguyễn Tú